Trüf ve Trüf Aşılı Mikorizal Fidan Raporlama

Trüf mantarları yeterince olgunlaşmamışsa morfolojilerinin makroskobik ve mikroskobik olarak araştırılmasıyla teşhisini yapmak oldukça zordur. Bu gibi durumlarda ancak moleküler tekniklerle kesin sonuç alınabilmektedir. Ticari değeri yüksek olan Tuber melanosporum (1000 Euro/kg) ile daha düşük değere sahip olan Çin trüfü Tuber indicum (30 Euro/kg) morfolojik olarak birbirine çok benzediği için trüf pazarında haksız rekabete neden olmaktadır. Dış görünüşüne bakılarak bu iki türü birbirinden ayırt etmek oldukça zordur. Daha da vahim olanı, Tuber indicum aşılı fidanlarının Avrupa'da mevcut Tuber melanosporum üreten trüferileri istila etmekte ve bir süre sonra trüferiler Tuber melanosporum yerine Tuber indicum üretmeye başlamaktadır.
Trüf Türlerinin Mikorizalarıyla Tanımlanması
Mikorizal fidanların tanımlanarak sertifikalanması çok önemlidir. Amaç, satın alınan trüf aşılı fidanların doğru trüf türüyle yeterli miktarda aşılanıp aşılanmadığını kontrol etmek ve istenilen trüf türü dışında başka istenmeyen bir mantara ait mikorizal bulaşıklığın olup olmadığını tespit etmektir.
Kökler toprakları uzaklaştırmak için dikkatlice yıkanır. Stereo mikroskop altına alınan kök örneği önce düşük güçte daha sonra yüksek güçte mikroskopla incelenir. Mikorizaların tanınması ve bir trüf türünün mikorizasını diğerinden ayırt etmek için çok güçlü bir mikroskop ve iyi bir deneyim gerektirir. Uzman olmayan bir kişi Tuber melanosporum’un mikorizalarını, Sphaerosporella brunnea gibi hiç ilgisi olmayan mantarların mikorizal yapılarıyla karıştırabilir.

Eğer kökün tamamının istenilen trüf mantarı ile mikoriza oluşturduğu tespit edilirse fidanın toprağa dikilmesine onay verilir. Bu işlem trüf mantarının kültüre alınmasında en önemli safhadır. Aşılamada hedef bitki kökünün yüzde yüz mikoriza oluşturmasını sağlamaktır. Tam mikoriza oluşturmamış ya da başka mantar sporları ile bulaşmış bitkilerin toprağa dikilmesi ile hızla büyüyebilen yabancı ektomikorizal mantarların açık ve kolay hedefi haline gelmesine sebep olur. Bu durumda trüf yerine istenmeyen mantar türleri yetiştirilmiş olur.

Mikoriza ile trüf türlerinin tanımlanması yöntemi trüf endüstrisinde de çok önemli bir yere sahiptir. Trüf aşılı fidanların kökünde istenen türe ait yeterli mikorizanın olup olmadığı, istenmeyen mantarların kontaminasyonu (bulaşıklık) olup olmadığını hakkında hazırlanacak rapor ve sertifikasyon için kullanılan temel yöntemdir. Trüf aşılı fidanların çok pahalı olması nedeniyle, trüferi kuracak girişimcilerin satın alacağı fidanların doğruluğundan emin olmaları, trüferi kurulumuna doğru bir şekilde başlamaları, boşuna para ve zaman kaybı yaşamamaları için çok önemlidir.
Trüf aşılı fidanların doğru bir şekilde ve yeterli miktarda aşılandığından emin olduktan sonra, toprağa dikilerek trüferi kurulmuş olacaktır. Trüferinin kurulumundan sonra ilk hasatın alınacağı yıla kadar (4-5 yıl) periyodik aralıklarla trüferide rastgele seçilen ağaçların kökünden alınacak örnekler incelenmelidir. İstenilen mikorizal gelişmenin olup olmadığı takip edilmelidir. Bu takip yapıldığı takdirde zamanında ürün alınıp alınamayacağı konusunda tahminde bulunulabilir. Aksi takdirde aşılı fidanların toprağı dikilmesi ve ağaçların sağlıklı olarak gelişmesi trüf hasatı için yeterli değildir.
Trüf türlerinin mikorizalarından tanımlanması uzmanlık ve tecrübe gerektirmektedir. Yeterli tecrübeye sahip olmayan uzmanlar seralarda fidanların gelişimi sırasında kontamine olan Sphaerosporella brunnea ile Tuber melanosporum'un mikorizasını karıştırabilirler. Yapılacak böyle bir yanlışlıkla kullanılacak fidanlar 5 yıl sonra Tuber melanosporum yerine serada kontaminasyon ile fidanların köküne bulaşan Spherosporella brunnea türü mantarı üretilecektir. Dünyada trüf girişimcilerinin ancak %10'u başarılı olmaktadır. Başarılı olanların genellikle üniversitelerden bilimsel destek alan üreticiler olduğu görülmektedir.
Trüf Türlerinin Mikorizalarının Moleküler Tekniklerle Tanımlanması
Tuber indicum aşılı fidanlar ile Tuber melanosporum aşılı fidanların kök örneklerini mikorizal teşhisle ayırt etmek mümkün değildir. Her iki mikorizanın morfolojisi aynıdır. Bir mikorizanın Tuber melanosporum'a mı yoksa Tuber indicum'a mı ait olduğu ancak moleküler tekniklerle anlaşılmaktadır. Trüf aşılı fidanların kökündeki mikorizanın moleküler tekniklerle teşhis edilmesi aşılı fidanların raporlanması ve sertifikasyonun güvenirliliği açısından çok önemlidir.